Kunnen atleten via aanpassing van hun genetisch materiaal tot betere prestaties komen? En hoe zijn deze op te sporen door autoriteiten?
Dit zijn enkele vragen waarover het Forum Biotechnologie & Genetica onlangs heeft gediscussieerd. Meer kunt u lezen in de publiekssamenvatting van deze vergadering.
Om het mogelijk te maken dat een sport gespeeld wordt met voor iedereen gelijke kansen, zijn regels nodig. Regels omtrent de sport en het spel zelf, maar ook voor het gebruik van middelen die de prestaties van een sporter kunnen verhogen. Een groot aantal van deze prestatieverhogende middelen staat op de dopinglijst van het WADA en is om die reden verboden in de sport. Ontwikkelingen in de biotechnologie bieden mogelijkheden tot nieuwe vormen van gendoping. Dit zorgt voor nieuwe aandachtspunten en discussies.
Methoden en technieken die ontwikkeld worden voor behandeling van ziektes door gentherapie kunnen ook worden gebruikt in de sport. Zo kunnen sporters mogelijk sneller herstellen van blessures. Maar gentherapie zou ook gebruikt kunnen worden om sportprestaties te bevorderen. Dit kan bijvoorbeeld door het vergroten van de aanmaak van extra erytropoëtine (epo) dat het aantal rode bloedlichaampjes in het bloed verhoogt, het aanpassen van de stofwisseling (uithoudingsvermogen) of het verminderen van pijnsignalen. Ondanks dat dit nog theoretische mogelijkheden zijn, moeten autoriteiten voorbereid zijn op wat de toekomst kan bieden en moeten mogelijke detectiemethoden voorhanden zijn. Daarbij werkt gentherapie vaak nog vele jaren prestatiebevorderend door. Een gentherapie ingezet bij het herstel van een blessure kan dan gezien worden als doping. Of niet? Een belangrijke vraag: wanneer eindigt blessureherstel en begint doping?
De verwachting is dat gendoping lastiger is op te sporen dan klassieke vormen van doping, maar dat dit niet onmogelijk is. Een biologisch paspoort en genetische tests kunnen ontwikkeld worden om lichaamsvreemde (genetische) stoffen of aanpassingen te vinden.
Om zo veel mogelijk een ‘gelijk speelveld’ te creëren, is bewustwording bij sporters, artsen en de nieuwe generatie sportbestuurders nodig. Hier lijkt een belangrijke taak weggelegd voor de overheid en de dopingautoriteiten. Enerzijds door de ontwikkeling van nieuwe detectie- en opsporingsmogelijkheden te stimuleren, anderzijds door een juridisch kader te creëren en iedereen te wijzen op de mogelijkheden van genetische doping.
Het Forum Biotechnologie & Genetica is een overlegorgaan met ongeveer 40 leden van uiteenlopende professies. Het Forum komt een aantal keer per jaar bijeen om beleidsontwikkeling bij de overheid te ondersteunen. Deze ondersteuning betreft vragen die het ministerie van VWS heeft op het gebied van medische biotechnologie en humane genetica. Meer informatie kunt u vinden op onze site.